Ngày nay, vô số người trên thế giới đang phải chịu đựng chứng mất ngủ - một chứng rối loạn giấc ngủ thường bị đánh giá thấp. Cơ chế gây mất ngủ rất phức tạp và nguyên nhân cũng rất đa dạng. Trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều nghiên cứu bắt đầu khám phá tiềm năng của...Buồng tăng áp chất lượng 1,5 ata để bántrong việc thúc đẩy giấc ngủ tốt hơn. Bài viết này sẽ phân tích tính khả thi của việc cải thiện các triệu chứng mất ngủ thông quabuồng oxy tăng áp 1,5 ATAtừ ba góc độ chính: cơ chế, đối tượng mục tiêu và các cân nhắc về điều trị.
Cơ chế: Liệu pháp oxy cao áp cải thiện giấc ngủ như thế nào?
1. Tăng cường chuyển hóa oxy và vi tuần hoàn não
Nguyên lý của liệu pháp oxy tăng áp (HBOT) nằm ở việc hít thở gần 100% oxy trong môi trường áp suất bên trongBuồng tăng áp cứng chất lượng cao 1,5 ATAQuá trình này làm tăng đáng kể áp suất riêng phần của oxy, do đó làm tăng lượng oxy hòa tan trong máu. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tăng lượng oxy hấp thụ giúp cải thiện quá trình oxy hóa não và hỗ trợ quá trình trao đổi chất của tế bào thần kinh.
Trong trường hợp rối loạn giấc ngủ, sự giảm chuyển hóa oxy não và tưới máu vi mạch không đủ có thể là những yếu tố góp phần bị bỏ qua. Về mặt lý thuyết, việc tăng cường oxy hóa mô có thể thúc đẩy quá trình phục hồi thần kinh và làm giảm phản ứng viêm, do đó kéo dài thời gian ngủ sâu (giấc ngủ sóng chậm).
2. Điều chỉnh chất dẫn truyền thần kinh và sửa chữa tổn thương thần kinh
Các nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng liệu pháp oxy cao áp (HBOT) có thể đóng vai trò là phương pháp điều trị bổ trợ để cải thiện chất lượng giấc ngủ trong một số rối loạn giấc ngủ do chấn thương não, tai biến mạch máu não hoặc bệnh thoái hóa thần kinh. Ví dụ, ở những bệnh nhân mắc bệnh Parkinson, liệu pháp oxy cao áp (HBOT) kết hợp với liệu pháp thông thường đã được chứng minh là cải thiện các chỉ số như Chỉ số Chất lượng Giấc ngủ Pittsburgh (PSQI).
Ngoài ra, các đánh giá có hệ thống đang được tiến hành trên những bệnh nhân sau đột quỵ bị mất ngủ cho thấy HBOT có thể tác động lên trục căng thẳng thần kinh-viêm-oxy hóa, do đó giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
3. Giảm viêm và thúc đẩy quá trình đào thải chất thải trao đổi chất
Hệ thống glymphatic của não chịu trách nhiệm loại bỏ chất thải trao đổi chất và hoạt động đặc biệt tích cực trong khi ngủ. Một số nghiên cứu cho thấy liệu pháp HBOT có thể tăng cường quá trình này bằng cách cải thiện tưới máu não và thúc đẩy hoạt động của ty thể, từ đó hỗ trợ giấc ngủ phục hồi.
Tóm lại, các cơ chế trên cho thấy liệu pháp oxy cao áp về mặt lý thuyết có thể là một công cụ hiệu quả để cải thiện một số loại mất ngủ. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhấn mạnh là các nghiên cứu hiện tại định vị liệu pháp oxy cao áp chủ yếu là một liệu pháp bổ trợ hoặc hỗ trợ, chứ không phải là phương pháp điều trị hàng đầu hoặc phổ biến cho chứng mất ngủ.
Nhóm nào phù hợp hơn để cân nhắc sử dụng liệu pháp oxy cao áp cho chứng mất ngủ?
Các nghiên cứu lâm sàng đã phát hiện ra rằng không phải tất cả những người bị mất ngủ đều phù hợp với liệu pháp oxy cao áp (HBOT). Các nhóm sau đây có thể phù hợp hơn, mặc dù vẫn cần được đánh giá cẩn thận:
1. Những người mắc chứng rối loạn thần kinh:
Những người bị rối loạn giấc ngủ thứ phát do các tình trạng như chấn thương sọ não (TBI), chấn thương sọ não nhẹ (mTBI), di chứng sau đột quỵ hoặc bệnh Parkinson. Nghiên cứu chỉ ra rằng những người này thường bị suy giảm chuyển hóa oxy não hoặc rối loạn chức năng thần kinh, và liệu pháp oxy cao áp (HBOT) có thể đóng vai trò điều trị hỗ trợ.
2. Những người bị mất ngủ ở độ cao mãn tính hoặc tình trạng thiếu oxy:
Một thử nghiệm ngẫu nhiên đã báo cáo rằng liệu trình HBOT kéo dài 10 ngày đã cải thiện đáng kể cả điểm PSQI (Chỉ số chất lượng giấc ngủ Pittsburgh) và ISI (Chỉ số mức độ mất ngủ) ở những bệnh nhân mất ngủ mãn tính sống ở vùng cao.
3. Những người bị mệt mỏi mãn tính, cần phục hồi hoặc giảm oxy hóa:
Điều này bao gồm những người bị mệt mỏi kéo dài, đau mãn tính, phục hồi sau phẫu thuật hoặc mất cân bằng nội tiết thần kinh. Một số trung tâm chăm sóc sức khỏe cũng phân loại những người này là ứng viên tiềm năng cho liệu pháp HBOT.
Đồng thời, điều quan trọng là phải làm rõ những cá nhân nào nên thận trọng khi sử dụng HBOT và những cá nhân nào cần đánh giá từng trường hợp cụ thể:
1. Sử dụng thận trọng:
Những người bị viêm tai giữa cấp tính, các vấn đề về màng nhĩ, bệnh phổi nặng, không chịu được môi trường áp suất cao hoặc động kinh nặng không kiểm soát được có thể phải đối mặt với nguy cơ ngộ độc oxy hệ thần kinh trung ương nếu họ trải qua liệu pháp oxy tăng áp.
2. Đánh giá từng trường hợp cụ thể:
Những cá nhân bị mất ngủ hoàn toàn do tâm lý hoặc hành vi (ví dụ, mất ngủ nguyên phát) và có thể cải thiện chỉ bằng cách nghỉ ngơi trên giường đúng cách, không có nguyên nhân thực thể nào, trước tiên nên áp dụng Liệu pháp hành vi nhận thức cho chứng mất ngủ (CBT-I) trước khi cân nhắc liệu pháp HBOT.
Thiết kế và cân nhắc giao thức điều trị
1. Tần suất và thời gian điều trị
Theo tài liệu hiện hành, đối với một số nhóm dân số cụ thể, liệu pháp HBOT để cải thiện giấc ngủ thường được thực hiện một lần mỗi ngày hoặc cách ngày trong 4-6 tuần. Ví dụ, trong các nghiên cứu về chứng mất ngủ ở vùng cao, liệu trình 10 ngày đã được sử dụng.
Các nhà cung cấp liệu pháp oxy tăng áp chuyên nghiệp thường thiết kế mô hình "liệu trình cơ bản + liệu trình duy trì": các buổi kéo dài 60-90 phút, 3-5 lần một tuần trong 4-6 tuần, với tần suất điều chỉnh dựa trên sự cải thiện giấc ngủ của từng cá nhân.
2. An toàn và Chống chỉ định
l Trước khi điều trị, hãy đánh giá thính giác, xoang, chức năng phổi và tim, cũng như tiền sử động kinh.
l Trong quá trình điều trị, theo dõi tình trạng khó chịu ở tai và xoang do thay đổi áp suất và thực hiện thông khí màng nhĩ nếu cần.
l Tránh mang các vật dụng dễ cháy, mỹ phẩm, nước hoa hoặc thiết bị chạy bằng pin vào môi trường kín có nhiều oxy.
Các buổi trị liệu dài hạn hoặc tần suất cao có thể làm tăng nguy cơ ngộ độc oxy, thay đổi thị lực hoặc chấn thương phổi do áp suất. Mặc dù hiếm gặp, những rủi ro này cần được bác sĩ giám sát.
3. Theo dõi và điều chỉnh hiệu quả
l Thiết lập các chỉ số chất lượng giấc ngủ cơ bản, chẳng hạn như PSQI, ISI, tình trạng thức giấc vào ban đêm và chất lượng giấc ngủ chủ quan.
Đánh giá lại các chỉ số này sau mỗi 1–2 tuần trong quá trình điều trị. Nếu cải thiện không đáng kể, hãy đánh giá các rối loạn giấc ngủ đi kèm (ví dụ: OSA, mất ngủ di truyền, yếu tố tâm lý) và điều chỉnh kế hoạch điều trị cho phù hợp.
l Nếu xảy ra tác dụng phụ (ví dụ, đau tai, chóng mặt, mờ mắt), hãy tạm dừng điều trị và đến gặp bác sĩ để đánh giá.
4. Can thiệp lối sống kết hợp
Liệu pháp HBOT không phải là một “liệu pháp đơn lẻ”. Thói quen sinh hoạt của những người bị mất ngủ hoặc những người đang sử dụng HBOT khác có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Do đó, bệnh nhân nên duy trì vệ sinh giấc ngủ tốt, tuân thủ thói quen sinh hoạt hàng ngày đều đặn và hạn chế sử dụng các chất kích thích như caffeine hoặc rượu bia vào buổi tối để kiểm soát lo âu và căng thẳng.
Chỉ bằng cách kết hợp liệu pháp cơ học với can thiệp hành vi thì chất lượng giấc ngủ mới thực sự được cải thiện.
Sau đây là bản dịch tiếng Anh đầy đủ của văn bản của bạn:
Phần kết luận
Tóm lại, liệu pháp oxy cao áp (HBOT) có tiềm năng cải thiện chứng mất ngủ ở những người bị tổn thương não tiềm ẩn, tình trạng thiếu oxy hoặc thiếu hụt dinh dưỡng thần kinh. Cơ chế của liệu pháp này có cơ sở khoa học, và các nghiên cứu sơ bộ ủng hộ vai trò của nó như một phương pháp điều trị bổ trợ. Tuy nhiên, HBOT không phải là “phương thuốc vạn năng” cho chứng mất ngủ, và điều quan trọng cần lưu ý là:
Liệu pháp oxy tăng áp (HBOT) hiện không được coi là phương pháp điều trị đầu tay hoặc thường được khuyến nghị cho hầu hết các trường hợp mất ngủ chủ yếu do tâm lý hoặc hành vi.
l Mặc dù tần suất điều trị và thời gian điều trị đã được thảo luận trước đây, nhưng vẫn chưa có sự đồng thuận chuẩn hóa nào về mức độ hiệu quả, thời gian tác dụng hoặc tần suất điều trị tối ưu.
l Nhiều bệnh viện, phòng khám tư nhân và trung tâm chăm sóc sức khỏe được trang bịmacy pan hbot, mà bệnh nhân mất ngủ có thể gặp phải.Buồng tăng áp sử dụng tại nhàcũng có sẵn, nhưng chi phí, độ an toàn, khả năng tiếp cận và tính phù hợp của chúng đối với từng bệnh nhân nên được bác sĩ có trình độ đánh giá theo từng trường hợp cụ thể.
Thời gian đăng: 22-10-2025